Pierre Culliford (1928-1992), còn được biết đến với bút danh Peyo, là họa sĩ truyện tranh người Bỉ nổi tiếng thế giới. Ông trở nên quen thuộc với độc giả mọi lứa tuổi với tác phẩm nổi tiếng nhất là Xì Trum.

[spacer]

Cuộc đời và sự nghiệp

Pierre sinh ngày 25 tháng 6 năm 1928 tại quận Schaerbeek, Brussels, Bỉ.

Từ thuở còn nhỏ, ông bắt đầu bị cuốn hút bởi truyện tranh qua những truyện của Hergé (tác giả của Tintin) hay truyện tranh Mỹ đăng trên tạp chí như chuột Mickey.

Cha mất sớm, Pierre phải tìm việc làm khi còn rất trẻ. Công việc đầu tiên của ông là trợ lý viết dự án cho rạp chiếu phim Le Mirano. Những bộ phim thời Trung Cổ và khoa học viễn tưởng có ảnh hưởng sâu sắc đến chàng thanh niên trẻ, sau này là nguồn cảm hứng bất tận cho sự nghiệp sáng tác của ông. Sau đó, Pierre định chuyển sang làm phụ tá cho văn phòng nha sĩ, nhưng ông đã chọn làm việc trong phòng vẽ truyện tranh, trở thành họa sĩ chuyên nghiệp. Ông được xưởng phim hoạt hình C.B.A tuyển dụng nhưng C.B.A. đã đóng cửa vào hè 1945 không lâu sau chiến tranh. Cũng tại đây, Pierre đã gặp những hoạ sĩ và là bạn đồng nghiệp tương lai như André Franquin, Morris và Eddy Paape. Truyện tranh đầu tiên ông vẽ được đăng trên La Dernière Heure.

[spacer]

Bút danh Peyo bắt nguồn từ cách nói trại đi của một họ hàng người Anh của ông.

Peyo là tác giả của những tập truyện tranh nổi tiếng khắp thế giới, như: “Benoit Brisefer-Tí Hon Thần Lực” (1960-1968), “Jacky et Célestin” (1960-1978), “Johan et Pirlouit” (1952-1970), “Natacha” (1992), “Pierrot” (1991), “Poussy” (1977-1978). Và nổi tiếng nhất là “Les Schtroumpfs – Xì Trum.” (1959-1992).

Tính đến năm 2013 Xì Trum có 31 tập; 16 tập truyện đầu do họa sĩ Peyo vẽ; những tập sau do Studio Peyo thực hiện, với sự hỗ trợ của con trai ông.

Vào mùa Giáng Sinh 1992, Pierre Culliford, người tạo ra Xì Trum đã từ giã chúng ta vì bệnh trụy tim một tháng sau khi phát hành Xì Trum tập 16, hưởng thọ 64 tuổi.

Từ đó, dù mang 1 phong cách mới nhưng những chú Xì Trum nhỏ bé màu xanh này vẫn tiếp tục làm ngạc nhiên những người hâm mộ và được bao thế hệ yêu mến cho đến tận hôm nay

[spacer]

Từ một câu nói đùa đến cơn sốt kéo dài hơn nửa thế kỷ

Xì Trum chính thức chào đời vào ngày 23 tháng 10 năm 1958. Vào ngày hôm đó Peyo đi ăn cơm với người bạn đồng nghiệp là André Franquin ở một bờ biển tại Bỉ quốc, mà ông André là cha đẻ của loạt truyện hình Spirou et Fantasio (tiếng Việt mình gọi là Phan Tân và Sĩ Phú) loạt truyện này ra đời vào năm 1938, rất thành công ở Châu Âu như truyện Tintin và Asterix.

Trong lúc dùng bữa, Peyo bỗng dưng quên mất chữ salière có nghĩa là muối, ông nhờ Franquin chuyển hộ ông cái “xì trum” Thật dí dỏm Franquin cũng đùa: “Cái ‘xì trum’ đây. Khi nào xì trum xong thì xì trum lại nhé…” Suốt hai ngày cuối tuần, họ toàn nói chuyện với nhau kiểu xì trum như thế.

Ở thời điểm đó, Peyo đang làm việc cho cơ quan sản xuất truyện hình, của Franco-Belgian Comic (quốc gia Pháp và Bỉ hợp tác phát hành chuyện hình), ông đang vẽ truyện tranh về hai nhân vật thời trung cổ là Johan và Pirlouit (tiếng Anh gọi là Johan và Peewit, còn tiếng Việt mình kêu là Lữ Hân và Phi Lục) và do tạp chí Spriou phát hành. Khi câu truyện tranh “The flute with six holes” (Cây sáo có 6 cái lỗ), hai nhân vật chính là Lữ Hân và Phi Lục nhưng phải cần thêm vai phụ họa, thế là gia đình Xì Trum được tham dự.

[spacer]

Cho đến năm 1959 thì Peyo mới cho chuyện nhà Xì Trum thành một tập truyện riệng biệt: 101 anh chàng Xì Trum, tuổi trên cả trăm, riêng Tí Vua trên 500 tuổi, luôn bị tên phù thủy Gà Mên (Gargamel) và con Mèo Ác-ra (Azrael) truy tìm bắt sống để đem về luyện vàng. Với tài chỉ huy sang suốt của Tí Vua, tất cả âm mưu của Gà Mên bị thất bại và luôn bị thua trận một cách đau đớn.

Chính âm nhạc đã tạo nên bước chuyển mình lớn cho thế giới Xì Trum khi ca sĩ người Hà Lan Vader Abraham phát hành dĩa đầu tiên về Xì Trum. Rồi những bức tượng nhỏ, quần áo, đồ chơi, đĩa nhạc… xuất hiện khắp thế giới, biến Xì Trum thành một hiện tượng toàn cầu…

“Hội chứng Xi Trum” (Smurf-mania) lên đến cao trào với loạt phim hoạt hình “The Smurfs” của cặp bài trùng Hanna và Barbera (cha đẻ của Tom và Jerry, gia đình Flintones, Gấu Yogi) trên kênh truyền hình NBC ở Mỹ. Sau đó phim tiếp tục được chiếu trên các đài truyền hình khác, như Boomerang hay Cartoon Network. Không dưới 256 tập phim Xì Trum được sản xuất và trình chiếu tại hơn 30 nước. 

 “The Smurfs” nhận được nhiều đề cử của giải thưởng Daytime Emmy, và đã đoạt giải “Chương Trình Truyền Hình Giải Trí Xuất Sắc Dành Cho Trẻ Em” năm 1982-1983  (“Outstanding Children’s Entertainment Series.”) Film Series “The Smurfs” đứng thứ 97 trong số những bộ phim hoạt hình hay nhất của IGN, còn được gọi là “kiddie cocaine – chất gây nghiện con nít” thu hút cả người lớn trong những năm 80 của thế kỷ 20.

Gần 30 năm sau, cơn sốt Xì Trum lại một lần nữa dậy sóng…

“The Smurfs -2011” và “The Smurfs 2-2013” do Raja Gosnell đạo diễn, Sony Pictures Animation & Kerner Entertainment Company thực hiện, hãng phim Columbia Pictures phát hành rất ăn khách chứng tỏ Xì Trum vẫn được mọi người hâm mộ.  

[spacer]

Bạn có biết?

“Ngày Xì trum” trên toàn thế giới

[spacer]

Global Smurf Day – Ngày Quốc Tế Xì Trum diễn ra vào ngày 25 tháng 6 năm 2011 là một ngày lễ hoành tráng đối với những ai yêu thích bộ truyện tranh nổi tiếng Xì Trum. Đây cũng là dịp kỷ niệm ngày sinh của Peyo, vị họa sĩ tài năng đã sáng tạo ra làng Xì Trum tí hon và cùng tham gia các hoạt bảo vệ môi trường .

[spacer]

Smurf Day cực kỳ náo nhiệt tại thủ đô London của nước Anh, khi Ban Tổ Chức quyết định sẽ phá kỷ lục thế giới Guiness về số người người hóa trang Xì Trum có mặt cùng một thời điểm. Hàng ngàn chú Xì Trum ‘nhuộm xanh’ sân vận động O2 Arena, song song với các hoạt động tưng bừng diễn ra liên tục suốt cả ngày, hoàn toàn miễn phí dành cho người tham gia.

[spacer]

Các cô cậu bé hóa thành Xì Trum ở một ngôi làng tại Tây Ban Nha

Peyo – Pierre Culliford (1928-1992)

[spacer]

Ngày hội “Làng Xì Trum” tại Việt Nam, 2013

[spacer]

Có thể nói các nhân vật tí hon trong thế giới Xì Trum là những người bạn tinh thần tuyệt vời của nhân loại. Họa sĩ Peyo vẽ và kể câu chuyện giản dị về cá tính cũng như đặc điểm của từng nhân vật, cách họ phản ứng mỗi khi có điều bất ngờ xảy ra. Dù ở trong hoàn cảnh khó khăn, những nhân vật tí hon da xanh luôn đoàn kết-yêu thương-nâng đỡ nhau, không từ bỏ một thành viên nào cho dẫu người đó vụng về hay phạm lỗi. Thông điệp nhân ái này đã giúp họa sĩ Peyo và thế giới Xì Trum của ông bất tử.

Như Hoàng dịch & tổng hợp