Jack Kirby sinh năm 1917, tên thật là Jacob Kurtzberf là biên tập viên kiêm họa sĩ vẽ truyện tranh người Mỹ. Jack Kirby thường được vinh danh là bộ mặt của Marvel trong thời điểm mà ông gắn bó và sinh ra nhiều tác phẩm nổi tiếng. Không có gì là quá đáng khi cho rằng, nếu không có Jack Kirby thì cũng chẳng có Hulk, Thor, Captain American, X-men, Fantastic Four, hoặc Avengers.
Lớn lên trong cảnh nghèo khó tại thành phố New York, ông học vẽ nhân vật bằng cách vẽ theo các nhân vật trong truyện tranh và tranh biếm họa. Kurtzberg bước vào ngành công nghiệp truyện tranh khi nó chỉ mới bắt đầu xuất hiện vào những năm 1930 và sử dụng nhiều bút danh trước khi dừng lại tại cái tên Jack Kirby. Năm 1941, Kirby và nhà văn Joe Simon đã tạo ra nhân vật siêu anh hùng Captain America cho Timely Comics, tiền thân của Marvel Comics. Trong suốt thập niên 40, Kirby thường cùng với Simon sáng tác truyện tranh cho các nhà xuất bản.
Sau thời gian phục vụ trong Chiến tranh Thế giới lần 2, Kirby quay về với nghề sáng tác truyện tranh. Ông sáng tác truyện tranh với đủ mọi thể loại khác nhau cho các nhà xuất bản như Archie Comics, DC Comics, và Atlas Comics (sau phát triển thành Marvel Comics). Trong những năm 1960, Kirby đồng sáng tác nhiều nhân vật chính của Marvel Comics, bao gồm Fantastic Four, X-Men, và Hulk, khi cùng hợp tác với Stan Lee. Hai người đã trở thành bộ đôi đắc lực khi tạo nên vô số nhân vật biểu tượng cho Marvel. Tuy nhiên, vì những mâu thuẫn và những chính sách đầy bất công tại Mavel, năm 1970 ông rời bỏ công ty sang đầu quân cho đối thủ cạnh tranh DC Comics.
Trong thời gian làm việc cho DC, Kirby làm việc với một tốc độ đáng kể. Ông nhanh chóng tạo nên hệ thống saga Fourth World, trải dài suốt nhiều bộ truyện tranh. Mặc dù tác phẩm không thành công về mặt thương mại và bị hủy bỏ sau đó, nhưng nhiều nhân vật trong Fourth World đã đóng góp một phần quan trọng vào DC Comics Universe, là nền tảng cho vô số câu truyện của DC về sau.
Mâu thuẫn và câu chuyện hài hước giữa Stan Lee và Jack Kirby
Có thể nói rằng tới tận ngày nay, cuộc tranh cãi xem giữa Stan “The Man” Lee hay Jack “The King” Kirby mới thực sự là người góp công lớn nhất trong xây dựng vũ trụ Marvel vẫn còn rất nảy lửa. Hai người từng là cộng sự đắc lực, tạo nên vô số nhân vật biểu tượng của Marvel. Tuy vậy, không phải lúc nào quan hệ của họ cũng suôn sẻ. Trong khi Stan Lee ngày càng thăng tiến ở Marvel và giữ chức tổng biên tập thì Jack Kirby chỉ sáng tác dưới dạng tác giả freelancer và được trả công khá bèo bọt. Vì vậy mà Lee càng giàu thì Kirby càng nghèo, dù cho danh tiếng của cả 2 nổi như nhau. Thậm chí Stan Lee còn thừa nhận là từng có thời, ông chỉ viết nháp 1 tờ giấy viết sườn cốt truyện rồi đưa cho Jack Kirby và Steve Ditko để từ đó sáng tác lại thành câu truyện cụ thể. Vậy mà Stan Lee lại là người đứng tên tất cả các tác phẩm và hưởng siêu lợi nhuận. Jack Kirby chỉ được đứng tên những câu truyện do ông tự mình sáng tác từ đầu đến cuối.
Đến năm 1970, Marvel đề nghị ký hợp đồng chính thức với Kirby, tuy nhiên điều khoản hợp đồng hết sức vô lý, không cho phép Kirby được đòi quyền lợi pháp lý với các tác phẩm của mình. Đương nhiên Jack Kirby không chịu và bỏ sang DC làm việc.
Tại DC, Kirby đã sáng tác các bộ Mister Miracle, New Gods, Forever People và đảm nhiệm bộ Superman’s Pal Jimmy Olsen đang dang dở. Khi viết bộ Mister Miracle, Kirby đã tạo ra một nhân vật đặc biệt, đó là Funky Flashman.
Funky Flashman, về bản chất là một gã tham lam bất tài, không có khả năng gì đặc biệt, chỉ được cái dẻo mỏ và mưu mô, chuyên đi lừa phỉnh người khác để kiếm lời bất chính. Ngay từ lần đầu xuất hiện, thằng cha này đã tỏ ra là một gã lố bịch rởm đời, và có ngoại hình gần như GIỐNG Y HỆT Stan Lee vào thời điểm đó. Hiển nhiên người đọc có thể hiểu Kirby lấy “cảm hứng” từ ai ngoài đời thực.
Điều thú vị là theo Kirby thú nhận thì ban đầu ông vẽ Funky Flashman để đá đểu một gã khác ở Marvel nhưng không hiểu sao càng vẽ càng ra Stan Lee nên đã theo luôn.
Những đóng góp to lớn của Jack Kirby và giải thưởng vinh dự
Mặc dù trải qua rất nhiệu thăng trầm, bị đối xử bất công hay không được công nhận. Jack Kirby cũng chưa bao giờ vứt bỏ đam mê của mình. Không ai có thể phủ nhận được những đóng góp cực kỳ to lớn của Jack Kirby đến với nền truyện tranh Mỹ nói riêng và thế giới nói chung.
Sau những thành tựu trong chặng đường sự nghiệp của mình, Kirby được các sử gia và fan hâm mộ công nhận là một trong những nhà cải cách có ảnh hưởng lớn nhất trong lĩnh vực truyện tranh. Năm 1987, ông là một trong ba người được trao giải thưởng Will Eisner Comic Book Hall of Fame.
Sau khi qua đời ở tuổi 76, tên ông được vinh dự đặt cho giải thưởng Kirby Awards và Jack Kirby Hall of Fame.
Đoàn Hạnh tổng hợp
>>> Tìm hiểu thêm: Hiro Mashima với nguồn cảm hứng từ manga Fairy Tail
