Sketch note hay phương pháp ghi chép nhanh hẳn không còn xa lạ với những bạn trẻ, đặc biệt là những người thường xuyên phải ghi chép nhiều. Điểm nổi bật của Sketch note đó là tăng khả năng ghi nhớ thông tin và đẩy nhanh tốc độ ghi chép. Trong bài viết này, CMA xin giới thiệu với các bạn 5 bí kíp tự học Sketch note tại nhà. 1. Quy sự vật về các hình cơ bản Vuông, tròn, tam giác là các hình cơ bản, hãy hình dung sự vật dưới dạng những hình đơn giản nhất. Cách thức này không chỉ giúp bạn đẩy nhanh tốc độ ghi chép mà còn giúp cải thiện tư duy hình ảnh của bạn. Ngoài ra, với phương pháp này, bạn không cần phải lo ngại về kĩ năng vẽ của bản thân, vì bất kì ai cũng có thể vẽ được các hình vuông, tròn, tam giác, đúng không nào? 2. Dùng kí hiệu đặc trưng để diễn tả sự vật hiện tượng Để diễn tả một đất nước, thay vì viết chữ, hãy dùng quốc kì, quốc hoa, quốc phục hoặc món ăn đặc trưng. Để diễn tả một bệnh viện, hãy dùng kí hiệu chữ thập đỏ. Để diễn tả một thư viện, hãy dùng sách. Tất cả được gọi là những kí hiệu đặc trưng. Việc vận dụng những kí hiệu đặc trưng của sự vật hiện tượng trong ghi chép giúp bạn tiết kiệm được khối thời gian đáng kể đấy! 3. Dùng màu sắc Màu sắc cũng là một trong những phương pháp giúp bạn làm nổi bật những ý quan trọng. Bạn có thể dùng một bộ màu kí hiệu riêng cho mình và có thể dùng kết hợp nhiều màu nếu muốn nhấn mạnh keywork nhé! 4. Thay đổi kích cỡ chữ và vẽ chữ thay vì viết chữ Hãy dùng kích thước chữ để làm kí hiệu những vùng quan trọng và ít quan trọng hơn. Ngoài ra, bạn cần bỏ tư duy viết chữ, mà thay vào đó, hãy vẽ chữ. Hãy dùng chiều dày chữ, màu sắc, đổ bóng, hình dạng chữ để làm nổi bật ý tưởng của mình. 5. Dùng sơ đồ để trình bày vấn đề Dùng các sơ đồ dạng mindmap, danh sách hoặc các dấu mũi tên, các đường nét liên kết để trình bày vấn đề thay vì các ghi chép thông thường. Lợi ích của các dạng sơ đồ này là cung cấp cho chúng ta cái nhìn tổng quát về chủ đề được nói đến trước khi tập trung vào các chi tiết nhỏ hơn. Lạc An +++++++++ Khóa học Sketch Note tại CMA: Xem thông tin tại đây
Sketchnote có nghĩa là ghi chép bằng hình ảnh hoặc nét vẽ phác thảo một cách nguệch ngoạc. Sketchnote có thể đơn giản hoặc cầu kỳ, nhưng chúng đều giúp việc ghi nhớ trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết. Sketchnote hữu ích đối với người phác thảo, vì ý tưởng được phác thảo dưới dạng hình ảnh sẽ trở nên dễ nhớ, dễ khắc sâu vào tâm trí hơn nhiều. Và cả người xem, do ý tưởng được trình bày dưới dạng hình ảnh sẽ trở nên lôi cuốn, dễ hiểu hơn nhiều. Sketchnote dành cho những ai muốn ghi nhớ một cách hiệu quả thông tin thu thập trong cuộc họp hoặc hội nghị; học sinh muốn ghi chép nhanh hơn bài giảng của giáo viên. Hơn nữa, sketchnote cũng là một thú vui! Rào cản tâm lý Tuy nhiên, trước khi muốn dấn thân vào thế giới sketchnote, chúng ta cần vượt qua một rào cản lớn. Đó chính là rào cản tâm lý. Chúng ta mang trong lòng mặc cảm tự ti rằng, “Mình không biết vẽ,” “Mình không phải là họa sĩ,”… Tiêu đề bài viết, “Sketchnote cho người không có năng khiếu vẽ,” có vẻ hơi sai sai, nhưng là cái sai có chủ ý. Chúng ta, ai cũng có năng khiếu vẽ – những bức vẽ thời nhỏ là minh chứng cho điều này – nhưng nó sẽ không còn nếu chúng ta không rèn luyện nâng cao kỹ năng vẽ. Như bao kỹ năng khác, kỹ năng vẽ đòi hỏi sự rèn luyện chuyên cần mới trở nên thuần thục. Giả sử bạn chơi tennis rất tệ. Bạn không thực hiện nổi cú phát bóng nhanh hoặc cú đánh trái tay. Vì sao ư? Vì bạn không rèn luyện mỗi ngày từ hồi biết chơi tennis đến giờ. Nếu kiên trì tập luyện, bạn sẽ đạt đến trình độ như Novak Diokovic hoặc Rafael Nadal chứ? Tất nhiên là không rồi. Tuy nhiên, sau thời gian tập luyện chuyên cần, bạn sẽ thấy mình chơi hay hơn trước rất nhiều. Cái hay của sketchnote là nó không đòi hỏi bạn phải là họa sĩ giỏi. Sử dụng hình ảnh để ghi lại ý tưởng vì hình ảnh có tác dụng gợi nhớ tốt hơn từ ngữ. Nói tóm lại, cứ mạnh dạn cầm bút lên vẽ là cách giúp bạn vượt qua rào cản tâm lý. Vẽ càng nhiều, kỹ năng vẽ của bạn sẽ ngày càng tiến bộ. Ý tưởng cho sketchnote Sử dụng sketchnote cho những điều bạn tâm đắc nhất Sketchnote không phải là kiệt tác. Chúng ta không hướng đến chất lượng tuyệt mỹ… mà chú trọng vào tính dễ nhớ. Điều này đưa chúng ta đến những bí quyết cho sketchnote… 1. Hiểu rõ người xem. Tất nhiên, chất lượng tuyệt mỹ đồng nghĩa với việc… sẽ có nhiều người xem, nhưng phần đông chúng ta làm sketchnote với mục đích giúp ghi nhớ dễ dàng hơn vì… 2. Hình ảnh “ăn đứt” từ ngữ về mức độ dễ nhớ. Ý tưởng được chuyển tải thông qua hình ảnh bao giờ cũng dễ nhớ hơn ý tưởng được chuyển tải thông qua từ ngữ. Vì vậy, hãy sử dụng kết hợp từ ngữ với hình ảnh càng nhiều càng tốt nếu chúng ta muốn điều mình trình bày sẽ in sâu vào tâm trí người xem. Sau khi đã hiểu rõ lợi ích của sketchnote, việc tiếp theo chúng ta cần làm là… 3. Thực hành càng nhiều càng tốt. Kỹ năng vẽ của chúng ta tuy không thể nào sánh bằng họa sĩ chuyên nghiệp, song ít nhất cũng tiến bộ hơn trước rất nhiều nhờ chúng ta chăm chỉ thực hành mỗi ngày. Muốn vẽ phác thảo dễ dàng và hiệu quả hơn, chúng ta có thể… 4. Xây dựng thư viện hình ảnh tượng trưng. Ví dụ, chúng ta vẽ ngôi nhà đơn sơ để tượng trưng cho mái ấm gia đình, trái tim để tượng trưng cho tình yêu thương, đồng hồ để tượng trưng cho thời gian, cặp tài liệu để tượng trưng cho công việc,… Thỉnh thoảng, chúng ta có thể dùng đi dùng lại một số hình ảnh tượng trưng đơn giản, dễ vẽ. Chúng ta có thể tìm hình vẽ tay trên Google Image khi muốn phản ánh một ý tưởng, một câu châm ngôn… dưới dạng hình ảnh tượng trưng. Trường hợp không tìm thấy hình vẽ tay ưng ý, chúng ta luôn có thể… Hình ảnh tượng trưng đơn giản, dễ nhớ. 5. Sử dụng hình cơ bản để sáng tạo hình ảnh. Mọi thứ chúng ta muốn vẽ đều cấu thành từ 5 hình cơ bản: hình tròn, hình vuông, hình tam giác, gạch, và chấm. Nếu không biết cách vẽ một vật, chúng ta hãy tưởng tượng nó là sự kết hợp của 5 hình cơ bản. Bất kỳ ai cũng biết vẽ hình tròn, hình vuông, hình tam giác, gạch, và chấm. Do đó, chúng ta hãy thử một phen xem sao. Vẽ vật vô tri vô giác thường không khó lắm đâu,… 6. Vẽ người cũng có thể rất đơn giản. Đầu tiên, vẽ người que. Người que vừa dễ vẽ, vừa cho phép truyền tải ý tưởng theo ý muốn. Sau đó, vẽ thêm trang phục, giày dép và những phụ kiện như mũ nón, sách báo, gậy batoong,… Người que chẳng mấy chốc sẽ đẹp lên ngay! Trước khi rèn luyện, phát triển kỹ năng, chúng ta nên… 7. Lựa chọn công cụ vẽ vừa ý. Chúng ta nên khởi đầu từ những gì mình cảm thấy vừa ý nhất. Chúng ta khám phá năng khiếu tiềm ẩn của bản thân qua nét vẽ nguệch
Quan tâm đến những giá trị tri thức và không ngừng tiếp thu những phương pháp dạy – học mới mẻ, Comic Media Academy đưa sketchnote cho học sinh trở thành một trong những khóa học tại viện. Khi quyết định xây dựng khóa sketchnote cho học sinh, viện đã khảo sát ý kiến nhiều giảng viên, quản lý giáo dục cũng như những bài viết về phương pháp ghi chép trong giáo dục tại các nước có ngành giáo dục tiên tiến. Bài dịch dưới đây dược dịch trực tiếp từ trang web về giáo dục : dogtrax.edublogs.org Một trong những mục tiêu của tôi trong năm học này là dạy sketchnote cho học sinh lớp 6. Khi tôi hỏi các em có thường xuyên vẽ bậy trong vở ghi chép hay không, nhiều cánh tay giơ lên. Đến khi tôi hỏi việc vẽ bậy có giúp các em ghi nhớ bài giảng của giáo viên, hoặc ý chính trong video đang xem, cuốn sách đang đọc hay không, số cánh tay giơ lên còn lại rất ít. Trước đây, theo thông lệ, tôi bắt đầu năm học mới bằng việc đọc chậm rãi câu chuyện Rikki Tikki Tavi của Rudyard Kipling, rồi yêu cầu học sinh thảo luận về nhân vật chính, nhân vật phản diện, mâu thuẫn/giải quyết, bối cảnh,… trong câu chuyện. Năm nay, tôi yêu cầu học sinh sketchnote trong lúc nghe tôi đọc to câu chuyện. Tôi chia sẻ video để giúp các em có cái nhìn khái quát về sketchnote, khuyên chúng đừng mặc cảm vì vẽ không bằng ai, rồi bảo chúng cứ mạnh dạn “múa bút” trong lúc lắng nghe câu chuyện. Sketchnote cho học sinh- vẽ bậy mà ra hình Mỗi ngày, sau giờ đọc truyện, tôi liền chia sẻ sketchnote của mình với các em học sinh. Sau đó, tôi hướng dẫn cách giúp ghi nhớ nhân vật và câu chuyện thông qua sketchnote. Tôi muốn cho các em thấy rằng chúng ta không nhất thiết phải là họa sĩ giỏi mới làm được công việc này, mà chỉ cần biết viết tóm tắt, vẽ mũi tên là đủ. Khi dạy sketchnote cho học sinh, tôi nhận thấy mình cần giải quyết một số vấn đề sau: Làm thế nào để giúp học sinh tập trung lắng nghe và sketchnote cùng một lúc? Làm thế nào để giúp học sinh nhận biết thông tin nào cần sketchnote, thông tin nào cần bỏ qua? Làm thế nào hướng dẫn học sinh sử dụng ngôn ngữ hình ảnh sao cho logic nhất? Làm thế nào cho học sinh thấy sketchnote có tác dụng giúp nâng cao kỹ năng viết và nắm bắt chủ đề phức tạp? Làm thế nào để giúp học sinh sketchnote theo phong cách riêng, có hệ thống? Sketchnote cho học sinh giúp ghi chép bài học dễ dàng hơn Trong năm học này, tôi sở dĩ nảy ra ý tưởng dạy sketchnote cho học sinh là vì nhận thấy ngôn ngữ hình ảnh ngày càng được sử dụng nhiều trong ghi chép. Tôi tuy đã biết đến sketchnote qua cuốn sách Visual Note-taking for Educators của Wendy Pillars, song vẫn cần những lời khuyên và gợi ý bổ ích. Nếu bạn có kinh nghiệm sketchnote và muốn chia sẻ nó, hãy nói cho tôi biết, tôi sẽ sẵn lòng lắng nghe để giúp nâng cao chất lượng giảng dạy. KHOÁ HỌC SKETCHNOTE TẠI CMA. *Nguồn: dogtrax.edublogs.org *Biên tập: Comic Media Academy
