Sáng 30/10, talkshow Từ Truyện Đến Phim, là chủ đề tiếp theo trong chuỗi talkshow về nghề biên kịch do Viện Truyện tranh và Hoạt hình (Comic Media Academy – CMA) tổ chức tại 164 Nguyễn Đình Chính, Q.Phú Nhuận, TPHCM.
Mở đầu buổi talkshow, nhà nghiên cứu Phan Nhật Chiêu cho rằng bản thân sáng tác truyện đã là cải biên. Như kiệt tác Truyện Kiều của Nguyễn Du được lấy cảm hứng từ bộ Kim Vân Kiều truyện của Thanh Tâm tài nhân. Chính vì vậy, việc đạo diễn cải biên tác phẩm truyện thành phim là chuyện bình thường, không phải là một xu hướng mới trong hoạt động nghệ thuật. Nhà nghiên cứu cho rằng tác phẩm nào cũng có thể cải biên thành phim nhưng không phải phim chuyển thể nào cũng có thể trở thành bom tấn. Một tác phẩm xuất sắc như Truyện Kiều rất khó để dựng thành phim. Bởi đó là một tác phẩm có chiều sâu về nội tâm và tâm tư nhân vật, mang đến những giá trị triết lý, giá trị tâm lý trong cuộc sống. Điều này rất khó để chuyển thể ngôn ngữ thành hình ảnh trên phim.
Từ đó có thể thấy rằng chuyển thể hay cải biên tác phẩm luôn là một thách thức không nhỏ khi các nhà biên kịch và đạo diễn phải tạo ra một bộ phim sáng tạo, hấp dẫn nhưng vẫn giữ được phần hồn của truyện. Theo Tiến sĩ Đào Lê Na, để dựng nội dung truyện lên màn ảnh, biên kịch cần phải có cách tiếp nhận tác phẩm và họ phải xác định mục đích khi chuyển thể truyện thành phim. Ngoài ra, tiến sĩ cũng lưu ý, biên kịch cần thay đổi phong cách ngôn ngữ của văn học thành ngôn ngữ điện ảnh trong kịch bản phim. Ví dụ như văn chương có những đoạn miêu tả tâm lý nhân vật rất mơ hồ nếu biên kịch vẫn giữ nguyên những câu văn như vậy và đưa vào kịch bản thì sẽ gây khó khăn cho đạo diễn trong việc chuyển tải đúng ý đồ bằng hình ảnh.
Nhắc đến việc kịch bản chuyển thể có nhất thiết phải trung thành với tác phẩm gốc hay không, đạo diễn Phan Gia Nhật Linh chia sẻ “Nếu làm phim mà trung thành với tác phẩm thì những người không đọc truyện sẽ thấy phim hoàn toàn không có kịch tính, cho nên tôi chọn cách lọc bớt các nhịp văn học bị lặp lại để khiến cho diễn tiến câu chuyện tốt hơn với nhịp của điện ảnh. Cho dù các chi tiết đó rất hay nhưng nó không phục vụ cho việc đẩy câu chuyện đến cao trào. Với tôi, điều tệ hại nhất là cứ phải tìm cách làm hài lòng người khác. Áp lực lớn nhất đối với tôi là thỏa mãn chính mình, tức là làm sao thể hiện được đúng những gì mình hình dung, làm thế nào để khán giả cùng thời thấy mình sống lại trên màn ảnh, còn khán giả trẻ cũng có thể cảm nhận được cái gì đó từ bộ phim.”
Cùng suy nghĩ với đạo diễn Phan Gia Nhật Linh, tiến sĩ Đào Lê Na chia sẻ thêm “Đạo diễn hoàn toàn có quyền bám sát tác phẩm gốc hoặc thay đổi. Nhưng kể cả khi tôn trọng nguyên tác, tôi cho rằng các đạo diễn sau khi lấy được cái gì từ tác phẩm văn học thì nên cấu trúc lại và tái sáng tạo. Hiệu quả của hình ảnh khác với hiệu quả của văn học. Tác giả văn học có thể miêu tả rất dài trên mấy trăm trang văn bản nhưng một kịch bản phim thì chỉ khoảng hơn 100 trang. Cho nên phải lựa chọn, tiết kiệm thời lượng và nhấn vào đúng ngôn ngữ hình ảnh gây ấn tượng với người xem”.
Đa số thắc mắc của các bạn học biên kịch đều hướng đến công thức để làm một kịch bản chuyển thể hay cách chuyển thể tác phẩm truyện thành tác phẩm điện ảnh. Chia sẻ về vấn đề này, tiến sĩ Đào Lê Na đã bật mí một số tips nhỏ “Điều gì thôi thúc bạn muốn làm phim khi đọc tác phẩm? Những hình ảnh ấn tượng nhất nên giữ lại trong phim là gì? Xác định cái tiếp nhận đầu tiên của bản thân đối với tác phẩm là gì sau đó biên kịch tái sáng tạo lại theo ý tưởng riêng của bản thân. Như thế khi trao đổi cùng tác giả của tác phẩm sẽ tạo được ấn tượng với họ. Tiếp theo, xác định khi chuyển thể tác phẩm này sang điện ảnh thì sức mạnh lớn nhất nằm ở đâu, từ đó viết thành kịch bản theo cấu trúc 3 hồi”
>>> Hình ảnh trong talkshow Từ Truyện Đến Phim: Xem tại đây.
Ngoài ra, bạn có thể xem lại thông tin sự kiện qua các bài viết sau:
2. Truyện thành phim: Sức hút và thách thức, Hòa Bình, Báo Người Lao Động. >>> Xem tại đây.
3. Phim Cô Gái Đến Từ Hôm Qua có nhiều điểm khác truyện, Lam Điền, Báo Tuổi Trẻ. >>> Xem tại đây.
Hiền Đặng
