Từ khi ra đời đến nay, nghệ thuật kỹ thuật số (Digital Art) làm dấy lên các cuộc tranh luận không hồi kết về nghệ thuật kỹ thuật số có được coi là “nghệ thuật đích thực” hay không.

Cuộc tranh luận nổ ra khi phần mềm vẽ kỹ thuật số đã phát triển. Và mọi người bắt đầu sử dụng nó để tô màu, chỉnh sửa ảnh cho tác phẩm truyện thống của họ. Quá trình này còn được gọi là thao tác trên ảnh.

Đây được xem là luồng gió mới phá vỡ sự đơn điệu của nghệ thuật truyền thống, bao gồm điêu khắc, hội họa và hoạt hình bằng cọ, bút chì, đục, giấy.

Những năm cuối thập niên 80 với sự ra đời của máy tính cá nhân. Cũng trong thời gian này, người ta dần nhận ra lợi ích của nghệ thuật kỹ thuật số. Họ nhận thấy sử dụng nó để sáng tạo những tác phẩm nghệ thuật.

Cuộc tranh luận bắt đầu từ việc họa sĩ truyền thống thừa nhận đây là một “cuộc cách mạng.” Họ chỉ trích nó không phải là “loại hình nghệ thuật đích thực.”

Tại sao họ đưa ra lời nhận xét như vậy và nó có bao nhiêu phần trăm là sự thật?

Họa sĩ truyền thống nói gì về nghệ thuật kỹ thuật số?

Nghệ thuật truyền thống (Traditional Art) là nghệ thuật sử dụng các kỹ thuật cổ điển trong hội họa và điêu khắc. Họa sĩ truyền thống thường có tay nghề cao trong lĩnh vực mỹ thuật. Họ đề cao việc truyện tải cảm xúc và trải nghiệm con người thông qua phương pháp truyền thống.

Họa sĩ truyền thống cho rằng nghệ thuật kỹ thuật số là gian lận. Lý do là phần mềm vẽ kỹ thuật số đã phát triển đến mức họa sĩ không cần tốn quá nhiều công sức để cho ra đời tác phẩm nghệ thuật đặc sắc.

Các công cụ tiên tiến đến mức chỉ cần “nhấp và kéo” để sáng tạo ra tác phẩm. Chúng làm hết mọi việc thay cho con người.

Tuyên bố trên có phần đúng, vì những công cụ hiện nay đã phát triển đến mức cho phép thực hiện một số tác vụ nhất định chỉ bằng một cú nhấn nút.

Ví dụ, để tạo dải màu biến thiên, họa sĩ truyền thống cần có công cụ phù hợp trong tay. Họ phải có kiến thức về đổ bóng và phối màu. Và họ phải mất hàng giờ liền mới có thể tạo ra màu sắc như ý muốn.

Ngược lại, trong Photoshop, bạn chỉ cần chọn công cụ Gradient. Sau đó, chọn màu sắc bạn muốn hòa trộn với nhau. Và bạn sẽ có ngay dải màu biến thiên đẹp mắt như ý muốn.

Dẫu vậy, một số họa sĩ truyền thống vẫn cho rằng nghệ thuật số không đòi hỏi công sức sáng tác. Nguyên nhân bắt nguồn từ việc họ đang hiểu sai về quy trình vẽ kỹ thuật số.

Một số còn tin rằng vẽ kỹ thuật số chỉ đơn giản là cho máy tính biết việc cần làm. Và nó sẽ hiển thị kết quả trên màn hình.

Điều này là hoàn toàn sai. Nhiều họa sĩ kỹ thuật số phải trải qua quá trình khổ luyện mới thành tài. Họ cảm thấy bị xúc phạm trước định kiến này.

Phần mềm vẽ kỹ thuật số có làm suy tàn nghệ thuật truyền thống hay không?

Họa sĩ truyền thống có phần đúng khi nói các công cụ thiết kế làm thay cho con người. Và điều này dẫn đến sự không công bằng với nghệ thuật truyền thống.

Phần mềm vẽ kỹ thuật số đã phát triển đến cực điểm. Những điều tưởng chừng không thể đều trở thành có thể khi nằm trong tay của nhà thiết kế.

Nhiều người lâm cảnh thất nghiệp do sự phát triển như vũ bão của phần mềm vẽ kỹ thuật số. Ngành công nghiệp phim hoạt hình là một ví dụ.

Trong phim hoạt hình gốc Bạch Tuyết và Bảy Chú Lùn, nhà làm phim phải huy động 750 họa sĩ vẽ tay hơn 2 triệu bản phác thảo. Một khối lượng công việc khổng lồ!

Tuy nhiên, với phần mềm vẽ kỹ thuật số, thời gian sản xuất được rút ngắn và số lượng nhân công cũng giảm đi đáng kể. Đó là nhờ bạn có thể hoàn tác (undo) mọi sai sót thay vì phải xóa chúng. Bạn có thể tô màu dễ dàng bằng công cụ Paint Bucket thay vì phải thực hiện thủ công. Và thay vì chụp ảnh từng cảnh, ứng dụng kỹ thuật số tích hợp sẵn phần mềm hoạt hóa từng khung hình.

Trên đây chỉ là một ví dụ tiêu biểu và nó có thể áp dụng cho nhiều loại hình nghệ thuật khác như hội họa. Trong vẽ kỹ thuật số, bạn không phải bận bịu với việc phối màu. Thay vào đó, bạn chọn màu tùy thích từ hàng triệu mẫu màu có sẵn.

Họa sĩ kỹ thuật số nói gì về nghệ thuật kỹ thuật số?

Đến lúc này, chúng ta đã biết họa sĩ truyền thống có định kiến ra sao về nghệ thuật kỹ thuật số.

Tuy nhiên, họa sĩ kỹ thuật số cũng có lý lẽ mạnh mẽ, xác đáng đế chống lại những lời chỉ trích về phong cách nghệ thuật yêu thích của họ.

Cũng như họa sĩ truyền thống có cọ vẽ và dao khắc, họa sĩ kỹ thuật số có công cụ Paint Bucket, Eraser, và Selection.

Những công cụ này tuy hiệu quả và năng suất, song cần ghi nhớ rằng chúng chỉ là công cụ để tạo nên bức tranh lớn hơn.

Điều này có nghĩa là không ai có thể tự nhận mình là họa sĩ kỹ thuật số chỉ vì sở hữu phiên bản Photoshop hay Illustrator mới nhất. Sáng tạo nghệ thuật số cũng đòi hỏi kỹ năng và sự tập trung cao độ.

Cho dù phần mềm có tốt đến đâu, bạn vẫn không thể sáng tác nghệ thuật nếu không biết cách sử dụng nó.

Cuối cùng, chúng ta nên ý thức rằng chúng chỉ là những cỗ máy. Và cỗ máy thì không thể vận hành nếu không có người biết mình đang làm gì.

Lời kết

Họa sĩ truyền thống cho rằng nghệ thuật số không phải là nghệ thuật đích thực, bởi theo họ, máy tính đảm nhận hết mọi việc thay cho con người. Điều này không đúng. Họa sĩ kỹ thuật số chỉ sử dụng phần mềm vẽ kỹ thuật số là công cụ hỗ trợ mà thôi. Họ không để nó làm thay họ.

Công cụ kỹ thuật số mang lại lợi thế so với phương pháp nghệ thuật truyền thống. Dẫu vậy, họa sĩ kỹ thuật số vẫn phải cung cấp ý kiến đóng góp của mình.

Máy tính hay phần mềm không làm hết mọi việc thay cho họa sĩ – bất luận người ta nghĩ thế nào về nghệ thuật kỹ thuật số. Nó sẽ làm những gì nó muốn nếu họa sĩ có đủ trình độ để biến điều đó thành hiện thực ngay từ đầu.

Nghệ thuật truyền thống và nghệ thuật kỹ thuật số là hai thực thể riêng biệt trong thế giới nghệ thuật. Chúng có ưu, nhược điểm và quy trình riêng.

Nghệ thuật kỹ thuật số có thể thống trị cuộc chơi truyền thông xã hội nhờ tính thẩm mỹ đẹp mắt. Tuy nhiên, nó sẽ thua nghệ thuật truyền thống trong các cuộc triển lãm trưng bày.

Cả hai được xem là nghệ thuật đích thực theo cách riêng của chúng.

Nguồn: Mediacaterer

Dịch: Toàn Vũ